15 ขั้นตอน ทำความสะอาดเครื่องทำน้ำแข็งอย่างมืออาชีพ: คู่มือฉบับสมบูรณ์🧊

เครื่องทำน้ำแข็งเป็นอุปกรณ์สำคัญในธุรกิจอาหารและเครื่องดื่ม การทำความสะอาดอย่างถูกวิธีจึงเป็นสิ่งจำเป็น มาดูวิธีการทำความสะอาดแบบละเอียดกัน

1. ก่อนเริ่มทำความสะอาดเครื่องทำน้ำแข็ง : การเตรียมตัวที่ถูกต้อง

อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม:
– ถุงมือยางแบบหนาพิเศษ ทนสารเคมี
– ผ้าไมโครไฟเบอร์คุณภาพสูง อย่างน้อย 3 ผืน
– แปรงขัดชนิดนุ่มหลายขนาด (เล็ก กลาง ใหญ่)
– น้ำยาทำความสะอาดเฉพาะสำหรับเครื่องทำน้ำแข็ง
– น้ำยาฆ่าเชื้อมาตรฐานอาหาร (Food Grade)
– ถังผสมน้ำยา 2 ใบ
– ผ้ากันเปื้อนกันน้ำ
– แว่นตานิรภัย
– หน้ากากอนามัย

ขั้นตอนเตรียมเครื่อง:
1. ปิดเครื่องและถอดปลั๊กไฟ รอประมาณ 30 นาที
2. เทน้ำแข็งที่เหลือทิ้ง หรือเก็บไว้ในถังแช่แข็ง
3. รอให้น้ำแข็งที่ติดอยู่ละลายจนหมด
4. ถอดชิ้นส่วนที่สามารถถอดได้ทั้งหมด
5. เตรียมพื้นที่สำหรับวางชิ้นส่วนต่างๆ

2. การทำความสะอาดชิ้นส่วนภายนอก

ขั้นตอนที่ 1: ทำความสะอาดพื้นผิวภายนอก
– ใช้ผ้าชุบน้ำหมาดๆ เช็ดฝุ่นและคราบสกปรก
– ผสมน้ำยาทำความสะอาดตามอัตราส่วน (โดยทั่วไป 1:10)
– เช็ดด้วยผ้าชุบน้ำยา รอ 5-10 นาที
– เช็ดซ้ำด้วยผ้าชุบน้ำสะอาด
– เช็ดให้แห้งด้วยผ้าสะอาด

ขั้นตอนที่ 2: ทำความสะอาดแผงควบคุม
– ใช้ผ้าแห้งเช็ดฝุ่น
– ใช้ผ้าหมาดๆ เช็ดทำความสะอาด (ระวังน้ำซึมเข้า)
– เช็ดให้แห้งทันที
– ตรวจสอบการทำงานของปุ่มต่างๆ

3. การทำความสะอาดชิ้นส่วนภายใน

ขั้นตอนที่ 1: ถังเก็บน้ำแข็ง
– ฉีดล้างด้วยน้ำสะอาด
– ผสมน้ำยาทำความสะอาดตามสัดส่วน
– ใช้แปรงนุ่มขัดทุกซอกทุกมุม
– ล้างด้วยน้ำสะอาด 2-3 รอบ
– ฉีดน้ำยาฆ่าเชื้อ รอ 10 นาที
– ล้างน้ำสะอาดอีกครั้ง
– เช็ดหรือเป่าให้แห้ง

ขั้นตอนที่ 2: ระบบผลิตน้ำแข็ง
– ทำความสะอาดคอยล์เย็นด้วยน้ำยาเฉพาะ
– ขัดเบาๆ ด้วยแปรงนุ่ม
– ล้างด้วยน้ำสะอาด
– ตรวจสอบการอุดตันของหัวจ่ายน้ำ
– ทำความสะอาดถาดรองน้ำ

4. การทำความสะอาดระบบน้ำ

ขั้นตอนที่ 1: การล้างระบบ
– เตรียมน้ำยาล้างระบบตามสัดส่วน
– เปิดระบบให้น้ำยาไหลเวียน 15-20 นาที
– ล้างด้วยน้ำสะอาด 3-4 รอบ
– ตรวจสอบกลิ่นและรสของน้ำ

ขั้นตอนที่ 2: การฆ่าเชื้อระบบ
– ใช้น้ำยาฆ่าเชื้อระบบน้ำโดยเฉพาะ
– ไหลเวียนในระบบ 10 นาที
– ล้างด้วยน้ำสะอาดจนหมดกลิ่นน้ำยา

5. การดูแลพิเศษสำหรับชิ้นส่วนสำคัญ

การทำความสะอาดคอยล์ทำความเย็น
– ตรวจสอบการสะสมของคราบตะกรัน
– ใช้น้ำยาขจัดตะกรันชนิดพิเศษ (ค่า pH 4-6)
– แช่ทิ้งไว้ 20-30 นาที ห้ามเกิน 1 ชั่วโมง
– ขัดเบาๆ ด้วยแปรงขนนุ่มพิเศษ
– ล้างด้วยน้ำสะอาดอย่างน้อย 5 รอบ
– เช็ดให้แห้งสนิท

การดูแลถาดรองน้ำ
– ถอดล้างทำความสะอาดทุกสัปดาห์
– ตรวจสอบการอุดตันของท่อระบาย
– ทำความสะอาดตะแกรงกรองเศษอาหาร
– ฆ่าเชื้อด้วยน้ำยามาตรฐานอาหาร
– ตรวจสอบการรั่วซึมของซีลยาง

6. การบำรุงรักษาระบบกรองน้ำ

การดูแลไส้กรองน้ำ
– เปลี่ยนไส้กรองตามกำหนดเวลา:
• ไส้กรองตะกอน: ทุก 3-4 เดือน
• ไส้กรองคาร์บอน: ทุก 6 เดือน
• ไส้กรอง RO: ทุก 1-2 ปี
– ล้างทำความสะอาดกระบอกกรอง
– ตรวจสอบแรงดันน้ำในระบบ
– เช็คการรั่วซึมของข้อต่อต่างๆ

7. การตรวจสอบคุณภาพหลังทำความสะอาดเครื่องทำน้ำแข็ง

การทดสอบน้ำแข็งรอบแรก
– ทิ้งน้ำแข็ง 2-3 รอบแรก
– ตรวจสอบความใสของน้ำแข็ง
– สังเกตกลิ่นและรสชาติ
– วัดขนาดก้อนน้ำแข็ง
– จับเวลาการผลิตต่อรอบ

8. การบำรุงรักษาประจำวัน

ตารางทำความสะอาดประจำวัน
เช้า:
– เช็ดทำความสะอาดภายนอกเครื่อง
– ตรวจสอบความสะอาดที่ตักน้ำแข็ง
– เช็ดรอบๆ ฐานเครื่อง

กลางวัน:
– ตรวจเช็คปริมาณน้ำแข็ง
– ทำความสะอาดที่ตักหากจำเป็น
– เช็ดคราบน้ำรอบๆ เครื่อง

เย็น:
– ทำความสะอาดถาดรองน้ำแข็ง
– ตรวจสอบการรั่วซึม
– จดบันทึกปริมาณการผลิต

9. เทคนิคการแก้ปัญหาเบื้องต้น

ปัญหาน้ำแข็งขุ่น:
– ตรวจสอบระบบกรองน้ำ
– วัดค่า TDS ของน้ำ (ไม่ควรเกิน 50 ppm)
– ตรวจสอบอุณหภูมิการทำงาน
– เช็คความเร็วในการแช่แข็ง

น้ำแข็งมีกลิ่น:
– ทำความสะอาดถังพักน้ำ
– เปลี่ยนไส้กรองคาร์บอน
– ตรวจสอบการปนเปื้อนจากภายนอก
– ล้างระบบน้ำทั้งหมด

10. การเก็บบันทึกข้อมูล

สมุดบันทึกการทำความสะอาด:
– วันที่ทำความสะอาด
– ผู้รับผิดชอบ
– รายการที่ทำความสะอาด
– ปัญหาที่พบ
– วันนัดบำรุงรักษาครั้งต่อไป

11. การดูแลในฤดูกาลต่างๆ

ฤดูร้อน (มีนาคม-พฤษภาคม):
– เพิ่มความถี่ในการทำความสะอาดเป็น 2 เท่า
– ตรวจสอบระบบระบายความร้อนทุก 2 สัปดาห์
– ทำความสะอาดแผงระบายอากาศบ่อยขึ้น
– ตั้งเครื่องห่างจากผนังอย่างน้อย 30 ซม.
– หลีกเลี่ยงการตั้งเครื่องกลางแดด

ฤดูฝน (มิถุนายน-ตุลาคม):
– เพิ่มการตรวจสอบความชื้นรอบเครื่อง
– ป้องกันน้ำฝนกระเด็นเข้าเครื่อง
– ตรวจสอบระบบไฟฟ้าบ่อยขึ้น
– เช็ดทำความสะอาดความชื้นทุกวัน
– ใช้สารดูดความชื้นบริเวณรอบเครื่อง

ฤดูหนาว (พฤศจิกายน-กุมภาพันธ์):
– ปรับอุณหภูมิการทำงานให้เหมาะสม
– ตรวจสอบระบบทำความเย็นสม่ำเสมอ
– ทำความสะอาดคราบตะกรันบ่อยขึ้น
– ดูแลระบบท่อน้ำเป็นพิเศษ

12. การใช้น้ำยาทำความสะอาดเครื่องทำน้ำแข็งอย่างถูกวิธี

น้ำยาล้างทั่วไป:
– ผสมในอัตราส่วน 1:10
– ใช้น้ำอุ่น 35-40 องศา
– แช่ทิ้งไว้ 15-20 นาที
– ล้างออกด้วยน้ำสะอาด 3 รอบ

น้ำยาขจัดคราบตะกรัน:
– ผสมตามคำแนะนำบนฉลาก
– ใช้เฉพาะบริเวณที่มีคราบ
– ห้ามแช่ทิ้งไว้นานเกิน 1 ชั่วโมง
– ล้างออกทันทีเมื่อคราบหลุด

น้ำยาฆ่าเชื้อ:
– ใช้ชนิดที่ได้มาตรฐาน FDA
– ผสมในอัตราส่วนที่กำหนด
– พ่นให้ทั่วพื้นผิว
– ทิ้งไว้ 10 นาทีก่อนล้างออก

13. การดูแลรักษาอุปกรณ์เสริม

ที่ตักน้ำแข็ง:
– ล้างด้วยน้ำร้อน 70 องศาทุกวัน
– แช่น้ำยาฆ่าเชื้อ 5 นาที
– เก็บในที่แห้งและสะอาด
– เปลี่ยนใหม่ทุก 6 เดือน

ถังเก็บน้ำแข็ง:
– ล้างทำความสะอาดทุกสัปดาห์
– ตรวจสอบรอยแตกร้าว
– ฆ่าเชื้อด้วย UV เมื่อเป็นไปได้
– เก็บในที่อุณหภูมิคงที่

14. การตรวจสอบคุณภาพน้ำ

การทดสอบประจำเดือน:

วัดค่า pH (6.5-8.5)
ตรวจค่า TDS (ไม่เกิน 50 ppm)
วัดความกระด้าง (ไม่เกิน 150 ppm)
ตรวจสอบคลอรีนตกค้าง
บันทึกผลการตรวจทุกครั้ง

15. การบำรุงรักษาเชิงป้องกัน (Preventive Maintenance)

ตารางการบำรุงรักษารายเดือน:
1. การตรวจสอบระบบไฟฟ้า
– ตรวจสอบสายไฟทั้งภายในและภายนอก
– เช็คการทำงานของระบบควบคุม
– วัดแรงดันไฟฟ้าและกระแสไฟฟ้า
– ตรวจหาจุดที่มีความร้อนผิดปกติ
– เช็คการทำงานของฟิวส์และเบรคเกอร์

2. การทำงานของเทอร์โมสตัท
– ทดสอบการตัดต่อของระบบ
– วัดอุณหภูมิการทำงานจริง
– ปรับตั้งค่าให้เหมาะสม
– เช็คความแม่นยำของเซนเซอร์
– บันทึกค่าการทำงาน

3. ทำความสะอาดแผงควบคุม
– เช็ดฝุ่นและคราบสกปรก
– ตรวจสอบการทำงานของปุ่มกด
– ทำความสะอาดหน้าจอแสดงผล
– เช็คการทำงานของไฟสถานะ
– ตรวจสอบซีลกันน้ำ

4. ตรวจวัดกำลังการผลิต
– จับเวลาการผลิตต่อรอบ
– ชั่งน้ำหนักน้ำแข็งที่ผลิตได้
– เปรียบเทียบกับค่ามาตรฐาน
– ตรวจสอบขนาดก้อนน้ำแข็ง
– บันทึกข้อมูลการผลิต

ตารางการบำรุงรักษาทุก 3 เดือน:
1. การเปลี่ยนไส้กรองตะกอน
– ตรวจสอบสภาพไส้กรองเก่า
– ล้างทำความสะอาดกระบอกกรอง
– เปลี่ยนซีลยางใหม่
– ติดตั้งไส้กรองใหม่
– ทดสอบการรั่วซึม

2. ล้างระบบท่อน้ำ
– ใช้น้ำยาล้างระบบมาตรฐาน
– ไล่ตะกอนและสิ่งสกปรก
– ล้างด้วยน้ำสะอาด 3-4 รอบ
– ตรวจสอบการอุดตัน
– ฆ่าเชื้อทั้งระบบ

3. ตรวจสอบปั๊มน้ำ
– วัดแรงดันน้ำ
– ตรวจสอบเสียงผิดปกติ
– เช็คการรั่วซึม
– ทำความสะอาดใบพัด
– หล่อลื่นตามจุดต่างๆ

4. ทำความสะอาดคอยล์เย็น
– ใช้น้ำยาขจัดคราบตะกรัน
– ล้างด้วยแรงดันต่ำ
– ตรวจสอบการเสียรูป
– เช็คการรั่วของน้ำยา
– วัดประสิทธิภาพการทำความเย็น

ตารางการบำรุงรักษาทุก 6 เดือน:
1. เปลี่ยนไส้กรองคาร์บอน
– ตรวจวัดประสิทธิภาพไส้กรองเก่า
– ล้างทำความสะอาดระบบ
– เปลี่ยนอุปกรณ์ที่เสื่อมสภาพ
– ติดตั้งไส้กรองใหม่
– ทดสอบการกรองกลิ่นและรส

2. ตรวจสอบระบบทำความเย็น
– วัดแรงดันน้ำยาทำความเย็น
– ตรวจหาการรั่วของน้ำยา
– เช็คอุณหภูมิทำงาน
– ทดสอบประสิทธิภาพการทำความเย็น
– ตรวจสอบฉนวนกันความร้อน

3. เช็คคอมเพรสเซอร์
– วัดกระแสไฟฟ้าขณะทำงาน
– ตรวจสอบเสียงและการสั่น
– วัดอุณหภูมิขณะทำงาน
– เช็คระดับน้ำมัน
– ทดสอบระบบป้องกัน

4. ทำความสะอาดครั้งใหญ่
– ถอดล้างชิ้นส่วนทั้งหมด
– ทำความสะอาดถังพักน้ำแข็ง
– ล้างระบบน้ำทั้งหมด
– ฆ่าเชื้อทุกจุดสัมผัส
– ตรวจเช็คและปรับแต่งทั้งระบบ

สรุปความสำคัญการทำความสะอาดเครื่องทำน้ำแข็ง 🧊

1. หลักการสำคัญ 3 ประการ
– ทำความสะอาดสม่ำเสมอตามตารางที่กำหนด
– ใช้น้ำยาและอุปกรณ์ที่ได้มาตรฐาน
– บันทึกการทำความสะอาดทุกครั้ง

2. ตารางการทำความสะอาดที่ควรจำ
ประจำวัน:
– เช็ดภายนอกเครื่อง
– ทำความสะอาดที่ตักน้ำแข็ง
– ตรวจสอบความสะอาดถังเก็บ

ประจำสัปดาห์:
– ล้างถังเก็บน้ำแข็ง
– ทำความสะอาดระบบกรอง
– เช็ดพัดลมระบายความร้อน

ประจำเดือน:
– ล้างระบบท่อทั้งหมด
– ทำความสะอาดคอยล์เย็น
– ตรวจสอบคุณภาพน้ำ

3. อุปกรณ์สำคัญที่ต้องมี
– น้ำยาทำความสะอาดมาตรฐานอาหาร
– อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (ถุงมือ หน้ากาก แว่นตา)
– ผ้าและแปรงทำความสะอาดคุณภาพดี

4. จุดที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ
– ระบบผลิตน้ำแข็ง
– ถังเก็บน้ำแข็ง
– ระบบท่อน้ำและการกรอง
– แผงระบายความร้อน

5. สัญญาณที่ต้องทำความสะอาดด่วน
– น้ำแข็งขุ่น มีกลิ่น
– ประสิทธิภาพการผลิตลดลง
– พบคราบสกปรกชัดเจน
– มีเสียงผิดปกติ

6. ข้อควรระวัง
– ห้ามใช้สารทำความสะอาดที่รุนแรง
– ระวังน้ำเข้าระบบไฟฟ้า
– ต้องล้างน้ำยาออกให้หมด
– รอให้แห้งสนิทก่อนเปิดใช้งาน

การดูแลเครื่องทำน้ำแข็งอย่างถูกวิธีไม่เพียงช่วยรักษาคุณภาพน้ำแข็งให้สะอาด ปลอดภัย แต่ยังช่วยยืดอายุการใช้งานและประหยัดค่าซ่อมบำรุงในระยะยาว การทำตามขั้นตอนอย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้ธุรกิจของคุณมีน้ำแข็งคุณภาพดีไว้บริการลูกค้าตลอดไป

อ้างอิงและแหล่งข้อมูล:

สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. (2024). “มาตรฐานสุขลักษณะการผลิตน้ำแข็ง”. กระทรวงสาธารณสุข.
www.fda.moph.go.th/
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2023). “คู่มือการปฏิบัติงานด้านสุขาภิบาลอาหาร”
www.anamai.moph.go.th
สถาบันอาหาร. (2024). “แนวทางการทำความสะอาดอุปกรณ์ในอุตสาหกรรมอาหาร”.
www.nfi.or.th